Kỹ Thuật Làm Đất Trồng Chè : Bí Quyết Tối Ưu Năng Suất & Chất Lượng Từ Chuyên Gia

Kỹ Thuật Làm Đất Trồng Chè

Việc kiến tạo một nương chè xanh tốt, cho năng suất vượt trội và chất lượng búp hảo hạng bắt nguồn từ một yếu tố thường bị xem nhẹ: đất. Qua nhiều năm đồng hành cùng bà con nông dân trên khắp các vùng chè trọng điểm, chúng tôi tại ECOMCO khẳng định rằng, quy trình làm đất trồng chè chính là bước đi nền tảng, quyết định đến 90% sự thành bại của cả một chu kỳ canh tác.

Bài viết này không chỉ là một tài liệu hướng dẫn, mà còn là sự đúc kết kinh nghiệm thực tiễn, giúp bà con nắm vững toàn bộ kỹ thuật làm đất trồng chè một cách bài bản nhất. Từ việc thấu hiểu các tiêu chuẩn đất lý tưởng cho đến quy trình thực hiện chi tiết, chúng tôi sẽ cùng bạn xây dựng nền móng vững chắc nhất cho vườn chè tương lai.

Tóm tắt bài viết

1. Tầm Quan Trọng Sống Còn Của Việc Chuẩn Bị Đất Trồng Chè: Nền Móng Cho Sự Thành Bại

Nhiều người ví von đất như ngôi nhà của cây trồng, và điều này đặc biệt đúng với cây chè. Một quy trình chuẩn bị đất trồng chè kỹ lưỡng không chỉ là một công đoạn kỹ thuật, mà là một sự đầu tư chiến lược mang lại lợi ích lâu dài.

1.1. Đất – “Ngôi nhà” quyết định sinh trưởng và phát triển của cây chè

Nền đất tơi xốp, thoáng khí và giàu dinh dưỡng sẽ tạo điều kiện tối ưu cho bộ rễ chè phát triển mạnh mẽ. Rễ có ăn sâu, lan rộng thì cây mới hấp thu được nước và dưỡng chất hiệu quả, từ đó sinh trưởng khỏe mạnh, bật nhiều búp non.

1.2. Mối liên hệ trực tiếp giữa chất lượng đất và hương vị búp chè

Chất lượng đất ảnh hưởng trực tiếp đến các hợp chất tạo nên hương vị đặc trưng của chè, như Theanine (tạo vị ngọt) và Catechin (tạo vị chát). Một nền đất được cải tạo đất trồng chè tốt, cân bằng vi lượng sẽ cho ra những búp chè có hậu vị đậm đà, hương thơm tinh tế và giá trị thương phẩm cao hơn hẳn.

Kinh nghiệm thực tiễn: Những vườn chè được đầu tư cải tạo đất bài bản thường cho chất lượng búp ổn định qua nhiều năm, ngay cả trong điều kiện thời tiết bất lợi, trong khi những vườn chè trồng trên đất xấu thường có chất lượng búp thất thường.

1.3. Tác động của việc làm đất trồng chè đến khả năng chống chịu sâu bệnh

Đất khỏe mạnh là nơi trú ngụ của hàng tỷ vi sinh vật có lợi, chúng hoạt động như những “vệ sĩ” tự nhiên, đối kháng và ức chế các loại nấm bệnh gây hại cho rễ chè. Một nền đất có cấu trúc tốt, thoát nước nhanh cũng ngăn ngừa hiệu quả các bệnh thối rễ, lở cổ rễ thường gặp vào mùa mưa.

1.4. Đầu tư vào đất: Chiến lược tối ưu hóa chi phí phân bón và chăm sóc dài hạn

Việc chuẩn bị đất trồng chè kỹ lưỡng ban đầu giúp tăng khả năng giữ và cung cấp dinh dưỡng tự nhiên của đất. Điều này đồng nghĩa với việc bà con sẽ giảm được đáng kể lượng phân bón hóa học cần sử dụng trong những năm tiếp theo, tiết kiệm chi phí và hướng tới một nền nông nghiệp bền vững hơn.

Làm Đất Trồng Chè

2. Tiêu Chuẩn “Vàng” Của Đất Trồng Chè Lý Tưởng Theo VietGAP

Để bắt đầu quy trình làm đất trồng chè, trước hết chúng ta cần xác định rõ mục tiêu cần đạt được. Dưới đây là những tiêu chuẩn “vàng” của một loại đất trồng chè lý tưởng, được tổng hợp dựa trên các quy trình canh tác tiên tiến như VietGAP.

2.1. Yêu cầu về tầng canh tác: Độ sâu và độ dày tối thiểu

Cây chè có bộ rễ cọc ăn sâu, vì vậy tầng canh tác (lớp đất mặt tơi xốp, giàu dinh dưỡng) phải có độ dày tối thiểu từ 80cm trở lên. Tầng đất càng sâu, bộ rễ càng có không gian phát triển, giúp cây vững chãi và có khả năng chống hạn tốt hơn.

2.2. Kết cấu đất lý tưởng: Tỷ lệ sét, thịt, cát và khả năng tơi xốp

Đất trồng chè lý tưởng nhất là đất thịt trung bình đến hơi nặng, có kết cấu tơi xốp, thông thoáng. Đất cần đảm bảo cân bằng giữa khả năng giữ nước, giữ dinh dưỡng và khả năng thoát nước tốt để bộ rễ không bị ngập úng.

2.3. Độ pH của đất: Ngưỡng tối ưu cho cây chè và phương pháp đo kiểm

Đây là một trong những yếu tố quan trọng bậc nhất. Cây chè ưa môi trường đất chua nhẹ với độ pH tối ưu trong khoảng 4.5 – 5.5.

  • Nếu pH > 6.0, cây sẽ khó hấp thu các nguyên tố vi lượng như Sắt (Fe), Mangan (Mn), Kẽm (Zn), gây hiện tượng vàng lá, còi cọc.
  • Nếu pH < 4.0, đất quá chua sẽ làm tăng độc tính của Nhôm (Al), gây hại cho bộ rễ.

Bà con nên sử dụng máy đo pH hoặc giấy quỳ tím để kiểm tra chính xác độ pH của đất trước khi tiến hành cải tạo.

2.4. Hàm lượng mùn và chất hữu cơ (OM): “Linh hồn” của đất trồng chè

Chất hữu cơ được xem là “linh hồn” của đất, quyết định độ phì nhiêu và sức sống của đất. Hàm lượng chất hữu cơ tổng số (OM) trong đất trồng chè nên đạt trên 2.5%, giúp cải thiện kết cấu đất, tăng khả năng giữ nước và là nguồn thức ăn dồi dào cho hệ vi sinh vật có lợi. Việc bổ sung phân bón hữu cơ là giải pháp then chốt để đạt được chỉ số này.

2.5. Khả năng thoát nước và giữ ẩm: Yếu tố then chốt cần cân bằng

Cây chè cực kỳ nhạy cảm với tình trạng ngập úng. Đất phải có khả năng thoát nước tốt, đặc biệt ở các vùng có lượng mưa lớn. Tuy nhiên, đất cũng cần giữ được độ ẩm cần thiết để cung cấp cho cây trong mùa khô.

3. Quy Trình Làm Đất Trồng Chè Chi Tiết Từ A-Z Cho Người Mới Bắt Đầu

Sau khi đã nắm rõ các tiêu chuẩn cần đạt, chúng ta sẽ bắt tay vào quy trình thực hiện. Dưới đây là các bước làm đất trồng chè chi tiết, được sắp xếp theo trình tự khoa học và hiệu quả nhất.

3.1. Bước 1: Khảo sát và lựa chọn khu vực trồng chè tiềm năng

Trước khi cuốc nhát đất đầu tiên, hãy dành thời gian khảo sát kỹ lưỡng khu vực dự kiến trồng. Cần đánh giá các yếu tố như độ dốc, hướng đất, nguồn nước tưới và lịch sử canh tác của mảnh đất đó để có phương án cải tạo phù hợp.

3.2. Bước 2: Vệ sinh và xử lý thực bì triệt để

Dọn sạch toàn bộ cỏ dại, cây bụi, và đặc biệt là gốc rễ của các cây trồng cũ. Việc xử lý triệt để gốc rễ giúp loại bỏ mầm mống sâu bệnh hại có thể tồn tại trong đất, tránh lây nhiễm cho vườn chè non sau này.

3.3. Bước 3: Cày sâu – Kỹ thuật phá vỡ lớp đất đế cày, tăng tầng canh tác

Đây là công đoạn cực kỳ quan trọng. Bà con nên tiến hành cày sâu toàn diện vào cuối mùa khô để đất có thời gian phơi ải.

  1. Độ sâu cày: Đạt từ 40 – 50cm.
  2. Mục đích: Phá vỡ lớp đất chai cứng (lớp đế cày) do canh tác lâu năm, giúp rễ chè dễ dàng ăn sâu.
  3. Lợi ích: Việc phơi ải giúp tiêu diệt mầm bệnh, cỏ dại và tăng cường sự oxy hóa, phân giải các chất khó tiêu trong đất.

3.4. Bước 4: Bừa kỹ và san phẳng bề mặt nương chè

Sau khi cày và phơi ải, tiến hành bừa 2-3 lần để làm nhỏ đất, thu gom sạch cỏ dại, rễ cây còn sót lại. Bề mặt đất cần được san tương đối bằng phẳng để thuận lợi cho việc thiết kế hàng lối và thoát nước sau này.

3.5. Bước 5: Thiết kế lô, hàng và hệ thống thoát nước khoa học

Việc thiết kế phải dựa trên địa hình thực tế, đặc biệt là với đất dốc.

  • Với đất bằng phẳng: Chia thành các lô nhỏ, thiết kế hàng chè và hệ thống rãnh thoát nước chính – phụ hợp lý để đảm bảo không có khu vực nào bị đọng nước.
  • Với đất dốc: Bắt buộc phải thiết kế hàng chè theo đường đồng mức để chống xói mòn. Có thể kết hợp làm ruộng bậc thang đơn giản nếu độ dốc lớn.

3.6. Bước 6: Đào hố hoặc rạch hàng trồng chè đúng tiêu chuẩn kỹ thuật

Sau khi đã có thiết kế tổng thể, tiến hành đào hố hoặc rạch hàng. Kích thước tiêu chuẩn thường là:

  • Đào hố: Rộng 40-50cm, Sâu 40-50cm.
  • Rạch hàng: Rộng 40-50cm, Sâu 40-50cm.

Việc đào hố/rạch đủ sâu và rộng sẽ tạo không gian cho việc bón lót và giúp bộ rễ non có môi trường phát triển tơi xốp, thuận lợi trong giai đoạn đầu.

4. Kỹ Thuật Cải Tạo Đất Trồng Chè Toàn Diện: Biến Đất Xấu Thành Đất Tốt

Không phải mảnh đất nào cũng có điều kiện lý tưởng ban đầu. Công đoạn cải tạo đất trồng chè chính là nghệ thuật biến những vùng đất khó thành nơi canh tác trù phú, thể hiện rõ kinh nghiệm và kỹ thuật của người làm nông.

4.1. Phương pháp cải tạo đất dốc, chống xói mòn hiệu quả

Với đất dốc, ưu tiên hàng đầu là chống rửa trôi và xói mòn. Ngoài việc trồng theo đường đồng mức, bà con nên áp dụng các biện pháp như:

  • Làm các bậc thang đơn giản (terrace).
  • Trồng các băng cây phân xanh hoặc cỏ Vetiver xen kẽ để giữ đất.
  • Luôn duy trì lớp thảm phủ thực vật trên mặt đất.

4.2. Hướng dẫn xử lý và cải tạo đất phèn, đất mặn để trồng chè

Đây là loại đất khó cải tạo nhưng không phải là không thể. Quy trình bao gồm các bước: lên luống cao, đào hệ thống mương rãnh sâu để rửa phèn, rửa mặn vào mùa mưa, kết hợp bón vôi và các chất cải tạo đất chuyên dụng như lân nung chảy hoặc gypsum.

4.3. Cách nâng cao độ pH cho đất chua bằng vôi bột: Liều lượng và thời điểm bón

Đây là biện pháp cải tạo đất trồng chè phổ biến nhất ở Việt Nam.

Nguyên tắc vàng: Phải kiểm tra độ pH của đất trước khi quyết định lượng vôi cần bón. Bón quá nhiều vôi có thể làm đất bị chai cứng.

  • Liều lượng tham khảo: Với đất chua nặng (pH < 4.0), có thể bón từ 1.0 – 1.5 tấn vôi bột/ha. Với đất chua nhẹ (pH 4.0 – 4.5), bón từ 500 – 700 kg/ha.
  • Thời điểm: Bón vôi ngay sau khi cày vỡ đất và trước khi bừa lần cuối. Cần bón trước khi bón phân hữu cơ và phân lót ít nhất 15-20 ngày.

4.4. Bổ sung chất hữu cơ: Vai trò của phân chuồng ủ hoai, phân xanh và chế phẩm sinh học

Bổ sung chất hữu cơ là bước đi không thể thiếu để hồi sinh sức sống cho đất. Ưu tiên hàng đầu là sử dụng phân chuồng đã được ủ hoai mục hoàn toàn.

  • Lợi ích: Phân hoai mục cung cấp dinh dưỡng từ từ, không gây sốc cho cây non, cải thiện cấu trúc đất và bổ sung một lượng lớn vi sinh vật có lợi.
  • Khuyến nghị: Tìm hiểu cách ủ phân chuồng hoai mục đúng kỹ thuật để tối đa hóa hiệu quả và loại bỏ mầm bệnh.

4.5. Giải pháp cho đất bạc màu, thiếu dinh dưỡng

Đối với đất bạc màu, cần một chiến lược cải tạo tổng lực. Quá trình này đòi hỏi sự kết hợp của việc cày sâu, bón vôi để cân bằng pH, bổ sung một lượng lớn phân hữu cơ (có thể lên tới 20-30 tấn/ha) và trồng cây phân xanh trong vụ đầu tiên để tạo sinh khối trước khi trồng chè.

5. Bí Quyết Bón Lót: Cung Cấp Dinh Dưỡng Nền Tảng Cho Vườn Chè Kiến Thiết

Nếu việc cải tạo đất giống như xây một nền móng vững chắc, thì bón lót chính là việc chuẩn bị sẵn “nguồn lương thực” dự trữ cho cây chè non trong những năm đầu đời. Đây là giai đoạn kiến thiết cơ bản, quyết định sức sống và đà phát triển của cây về sau.

5.1. Tại sao phải bón lót khi chuẩn bị đất trồng chè?

Trong 2-3 năm đầu, bộ rễ của cây chè còn non yếu, chưa thể tự tìm kiếm dinh dưỡng ở phạm vi rộng. Việc bón lót đảm bảo luôn có sẵn một nguồn dinh dưỡng dồi dào, dễ hấp thu ngay tại khu vực rễ, giúp cây nhanh bén rễ, phát triển khung tán và rút ngắn thời gian kiến thiết.

5.2. Công thức bón lót tối ưu: Kết hợp phân hữu cơ và NPK

Một công thức bón lót cân bằng là chìa khóa. Kinh nghiệm của chúng tôi cho thấy một công thức hiệu quả cho mỗi hố trồng (hoặc cho mỗi mét dài rạch trồng) bao gồm:

  • Phân hữu cơ: 15-20 kg phân chuồng đã ủ hoai mục. Đây là thành phần không thể thiếu.
  • Lân (Super Lân): 0.5 – 1.0 kg để kích thích phát triển bộ rễ.
  • Phân NPK: 0.2 – 0.3 kg phân bón NPK chuyên dùng cho chè với tỷ lệ cân đối, ưu tiên hàm lượng Lân và Kali cao hơn.

5.3. Kỹ thuật trộn và ủ phân bón lót trong hố trồng đúng cách

Đây là bước kỹ thuật rất quan trọng để tránh làm hại rễ non.

  1. Trộn đều: Trộn thật đều toàn bộ lượng phân bón lót (hữu cơ, lân, NPK) với lớp đất mặt đã được đào lên từ hố.
  2. Lót đáy: Đưa hỗn hợp đất và phân này xuống đáy hố.
  3. Lấp lớp đất bảo vệ: Phủ lên trên một lớp đất mặt dày khoảng 5-10cm không trộn phân. Lớp đất này sẽ là “vùng đệm an toàn” để rễ non tiếp xúc ban đầu trước khi ăn sâu xuống lớp dinh dưỡng bên dưới.

5.4. Những sai lầm cần tránh khi bón lót để không gây hại cho rễ chè non

Lời khuyên thân tình: Tuyệt đối không để rễ chè non tiếp xúc trực tiếp với phân hóa học hoặc phân chuồng chưa hoai mục. Điều này sẽ gây ra hiện tượng xót rễ, cháy rễ, khiến cây còi cọc, thậm chí là chết.

Hãy nhớ rằng, bón lót là để “nuôi” cây từ từ, không phải để “ép” cây lớn nhanh. Sự cẩn thận ở bước này sẽ được đền đáp xứng đáng.

6. Tối Ưu Hóa Kỹ Thuật Làm Đất Cho Các Vùng Trồng Chè Đặc Thù

Mỗi vùng đất mang một linh hồn riêng. Việc áp dụng kinh nghiệm làm đất trồng chè đặc thù cho từng địa phương sẽ giúp phát huy tối đa tiềm năng của giống chè và chất đất nơi đó.

6.1. Kinh nghiệm làm đất trồng chè Thái Nguyên: Tập trung vào đất feralit đỏ vàng

Đất feralit ở Thái Nguyên có ưu điểm là thoát nước tốt nhưng lại dễ bị rửa trôi dinh dưỡng. Vì vậy, bà con nên đặc biệt chú trọng việc tăng cường hàm lượng hữu cơ cho đất bằng cách bón nhiều phân chuồng, giữ lại thảm thực vật sau khi phát quang để tủ gốc, giúp đất giữ ẩm và giữ dinh dưỡng tốt hơn.

6.2. Kỹ thuật chuẩn bị đất trồng chè Oolong tại Lâm Đồng, Bảo Lộc

Chè Oolong đòi hỏi chất lượng rất cao, do đó việc chuẩn bị đất trồng chè cũng cần khắt khe hơn. Bà con nên cày sâu hơn (có thể đến 60cm), tăng lượng phân hữu cơ bón lót (25-30kg/hố) và đảm bảo hệ thống thoát nước hoàn hảo vì cây chè Oolong rất nhạy cảm với úng nước.

6.3. Làm đất trồng chè Shan Tuyết ở các vùng núi cao phía Bắc

Ở những vùng núi cao như Hà Giang, Yên Bái, thách thức lớn nhất là độ dốc và khí hậu lạnh. Kỹ thuật làm ruộng bậc thang, trồng cây che bóng và cây phân xanh để giữ đất, giữ ẩm là bắt buộc. Việc cải tạo đất trồng chè ở đây ưu tiên sử dụng các loại phân hữu cơ có khả năng phân giải chậm, cung cấp dinh dưỡng bền bỉ cho cây trong điều kiện nhiệt độ thấp.

7. Những Sai Lầm Phổ Biến Cần Tránh Khi Làm Đất Trồng Chè Và Giải Pháp Khắc Phục

Trong quá trình hỗ trợ bà con, ECOMCO đã tổng hợp lại một số sai lầm phổ biến. Nhận biết và phòng tránh chúng sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, công sức và tiền bạc.

  • Cày đất quá nông: Chỉ cày lướt trên bề mặt không phá vỡ được tầng đế cày, khiến rễ không phát triển sâu được.

Giải pháp: Luôn đảm bảo độ sâu cày tối thiểu 40cm.

  • Bón phân chuồng tươi: Gây ngộ độc hữu cơ, xót rễ và mang nhiều mầm bệnh.

Giải pháp: Luôn tuân thủ nguyên tắc ủ phân chuồng hoai mục ít nhất 3-6 tháng trước khi sử dụng.

  • Bón vôi và phân bón cùng lúc: Gây thất thoát đạm (Nitrogen) và làm giảm hiệu quả của phân lân.

Giải pháp: Bón vôi trước, sau đó ít nhất 15-20 ngày mới tiến hành bón lót các loại phân khác.

  • Bỏ qua việc thiết kế thoát nước: Dẫn đến tình trạng úng nước cục bộ vào mùa mưa, gây thối rễ hàng loạt.

Giải pháp: Luôn thiết kế hệ thống rãnh thoát nước chính và phụ ngay từ đầu.

8. Quản Lý Và Duy Trì Độ Phì Nhiêu Của Đất Trong Giai Đoạn Thâm Canh

Làm đất trồng chè không phải là công việc chỉ làm một lần rồi thôi. Để vườn chè cho năng suất ổn định và chất lượng cao trong hàng chục năm, việc nuôi dưỡng và duy trì sức khỏe của đất là vô cùng cần thiết.

8.1. Kỹ thuật tủ gốc giữ ẩm và tạo mùn cho đất

Tận dụng cỏ, rơm rạ, lá cây khô để tủ một lớp dày quanh gốc chè. Lớp tủ này không chỉ giúp giữ ẩm, hạn chế cỏ dại mà khi phân hủy, chúng sẽ trả lại một lượng mùn quý giá cho đất.

8.2. Trồng xen cây họ đậu để cải tạo đất tự nhiên

Trồng xen các loại cây họ đậu như lạc dại, muồng giữa các hàng chè. Rễ của chúng có các nốt sần chứa vi khuẩn cố định đạm, giúp làm giàu lượng đạm tự nhiên cho đất một cách miễn phí.

8.3. Lộ trình bón phân hữu cơ định kỳ hàng năm

Hãy tạo thói quen bổ sung phân hữu cơ hoai mục cho vườn chè định kỳ mỗi năm một lần sau vụ thu hoạch chính. Điều này giúp bù đắp lại lượng dinh dưỡng cây đã lấy đi và duy trì sức sống lâu dài cho đất.

8.4. Tầm quan trọng của việc kiểm tra chất lượng đất định kỳ

Giống như việc đi khám sức khỏe định kỳ, bà con nên lấy mẫu đất để kiểm tra độ pH và hàm lượng dinh dưỡng mỗi 2-3 năm một lần. Việc này giúp phát hiện sớm các vấn đề và có biện pháp điều chỉnh kịp thời, tránh để đất bị suy thoái.

9. Kết Luận:

Hành trình tạo ra một chén trà ngon bắt đầu từ chính mảnh đất mà bạn đang đứng. Một quy trình làm đất trồng chè bài bản, khoa học không chỉ mang lại một vụ mùa bội thu trước mắt, mà còn là sự đầu tư cho một tương lai canh tác bền vững, hiệu quả và thân thiện với môi trường.

Chúng tôi tin rằng với những chia sẻ chi tiết và tâm huyết này, bạn đã có đủ tự tin và kiến thức để bắt tay vào việc kiến tạo nền móng vững chắc cho nương chè của riêng mình. ECOMCO luôn sẵn lòng là người bạn đồng hành, hỗ trợ bạn trên chặng đường chinh phục những búp chè chất lượng cao nhất.

Câu Hỏi Thường Gặp 

Tôi nên đợi bao lâu sau khi bón vôi mới được trồng chè?

Bạn nên đợi ít nhất 20-30 ngày sau khi bón vôi. Khoảng thời gian này đủ để vôi phát huy tác dụng cải tạo độ pH và không gây ảnh hưởng xấu đến phân bón lót và rễ cây non sau này.

Dùng phân chuồng tươi bón lót có được không?

Tuyệt đối không. Phân chuồng tươi chứa nhiều mầm bệnh, hạt cỏ dại và khi phân hủy sẽ sinh nhiệt, gây cháy rễ, ngộ độc hữu cơ cho cây chè non. Luôn đảm bảo phân đã được ủ hoai mục hoàn toàn trước khi sử dụng.

Bao lâu thì tôi nên kiểm tra lại độ pH của đất một lần?

Đối với vườn chè kinh doanh, bạn nên kiểm tra lại độ pH của đất định kỳ mỗi 2 năm một lần. Việc này giúp theo dõi sự thay đổi của đất và có biện pháp điều chỉnh kịp thời, đặc biệt nếu bạn có sử dụng phân bón hóa học.

Nếu kinh phí có hạn, bước nào trong quy trình làm đất là quan trọng nhất không thể bỏ qua?

Nếu kinh phí hạn hẹp, hai bước bạn tuyệt đối không thể bỏ qua là: (1) Cày sâu phơi ải để cải thiện cấu trúc vật lý của đất, và (2) Bón lót bằng phân chuồng hoai mục để cung cấp nền tảng hữu cơ cho đất. Đây là hai yếu tố cốt lõi nhất quyết định sức sống lâu dài của vườn chè.

ECOM – NÔNG NGHIỆP TRI THỨC VƯƠN TẦM THẾ GIỚI

Sản phẩm sinh học 100% an toàn
Tư vấn kỹ thuật miễn phí
Hỗ trợ 24/7 trong quá trình sử dụng

📞 Liên hệ ngay: 0336 001 586

🌐 Website: www.ecomco.vn

📍 Địa chỉ: Viện Di Truyền Nông Nghiệp – Hà Nội – Việt Nam

YoutubeEcom TV

Fanpage: facebook.com/PhanthuocsinhhocEcom

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *