Vai Trò Của Canxi-Bo: “Vũ Khí” Chống Nứt Trái, Méo Trái, Thối Đít Trái Sầu Riêng

Chắc hẳn bất kỳ người trồng sầu riêng nào cũng hiểu rõ, giá trị của một trái sầu riêng loại 1, tròn đều, gai xanh đẹp có thể cao hơn gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi so với hàng dạt, loại 2. Tuy nhiên, trên hành trình từ lúc ra hoa đến khi thu hoạch, có vô số yếu tố có thể khiến trái sầu riêng mất đi vẻ ngoài hoàn hảo, trong đó “bộ ba tai họa” gồm sầu riêng bị nứt trái, méo trái và thối đít trái là những vấn đề nan giải nhất.

Nhiều nhà vườn thường xem đây là ba bệnh riêng lẻ và tìm cách xử lý riêng biệt, dẫn đến tốn kém chi phí mà hiệu quả không cao. Theo kinh nghiệm nhiều năm làm việc với cây sầu riêng, chúng tôi nhận thấy rằng phần lớn các vấn đề này đều có chung một gốc rễ sâu xa: sự thiếu hụt và mất cân đối của bộ đôi dinh dưỡng trung vi lượng Canxi và Bo.

Bài viết này sẽ cùng bà con phân tích sâu về vai trò không thể thay thế của canxi bo cho sầu riêng, đồng thời đưa ra quy trình sử dụng hiệu quả nhất để bảo vệ thành quả lao động, nâng cao chất lượng và giá trị thương phẩm cho vụ mùa.

Nhận diện “Bộ Ba Tai Họa” làm thất thoát kinh tế nặng nề

Trước khi đi vào giải pháp, việc nhận diện đúng các triệu chứng và hiểu rõ tác hại của chúng sẽ giúp bà con thấy được tầm quan trọng của việc phòng ngừa từ sớm.

1. Sầu riêng bị nứt trái: Nỗi đau khi “gần đến ngày hái quả”

Đây là hiện tượng gây thiệt hại nặng nề nhất vì nó thường xảy ra ở giai đoạn cuối, khi trái đã lớn và sắp cho thu hoạch. Vết nứt có thể xuất hiện dọc theo thân trái hoặc phổ biến nhất là nứt ở phần đáy (đít) trái, để lộ phần cơm bên trong.

Hậu quả của việc nứt trái là vô cùng nghiêm trọng. Vết nứt là cửa ngõ để nấm bệnh, vi khuẩn xâm nhập gây thối hỏng chỉ trong vài ngày. Trái cũng sẽ mất nước, giảm trọng lượng và gần như mất hoàn toàn giá trị thương phẩm, công sức chăm bón cả vụ xem như đổ bỏ.

2. Sầu riêng bị méo trái, dị dạng: Mất điểm ngay từ “ngoại hình”

Trái sầu riêng bị méo mó, các hộc phát triển không đều, có hình dạng eo thắt hoặc một bên to một bên lép là biểu hiện rất phổ biến. Vấn đề này tuy không làm hỏng hoàn toàn trái như hiện tượng nứt, nhưng nó làm giảm đáng kể giá trị và khiến trái bị xếp vào hàng loại 2, loại 3. Nguyên nhân sâu xa của tình trạng này bắt nguồn từ quá trình thụ phấn không hoàn chỉnh và sự thiếu hụt dinh dưỡng ngay từ giai đoạn đầu hình thành trái.

3. Sầu riêng bị thối đít trái: Vấn đề âm ỉ từ bên trong

Cần phân biệt rõ giữa thối đít trái do nấm bệnh tấn công từ bên ngoài và thối đít do rối loạn dinh dưỡng. Trong trường hợp này, chúng ta đề cập đến hiện tượng thối từ bên trong do thiếu Canxi. Biểu hiện ban đầu là một đốm nâu đen, mềm ở phần đáy trái, sau đó lan rộng dần và gây thối nhũn cả trái từ dưới lên, dù phần cuống và vỏ ngoài vẫn còn xanh.

Góc nhìn chuyên gia: Một sai lầm phổ biến là khi thấy trái bị thối, nhà vườn thường nghĩ ngay đến bệnh và phun thuốc nấm. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân là do thiếu Canxi, việc phun thuốc sẽ không mang lại hiệu quả mà còn gây lãng phí.

Giải mã vai trò của Canxi (Ca): “Xi măng” xây dựng nên thành trì vững chắc cho trái

Để hiểu tại sao thiếu Canxi lại gây ra những vấn đề trên, chúng ta cần hiểu rõ vai trò của nó đối với cây trồng. Canxi không tham gia vào quá trình quang hợp, nhưng nó là yếu tố cấu trúc không thể thiếu.

Canxi – Nền tảng của thành tế bào vững chắc

Hãy tưởng tượng cấu trúc của thực vật được tạo nên từ hàng triệu tế bào, giống như một bức tường được xây từ vô số viên gạch. Trong đó, Canxi đóng vai trò như lớp “xi măng” (canxi pectat) liên kết các viên gạch (tế bào) lại với nhau, tạo nên một kết cấu vững chắc.

Đối với trái sầu riêng, một thành tế bào vững chắc sẽ giúp cho phần vỏ trái dày, cứng cáp và dẻo dai. Nhờ đó, vỏ trái có thể chịu được áp suất giãn nở rất lớn từ bên trong khi các múi cơm lớn lên nhanh, đặc biệt là ở giai đoạn cuối. Đây chính là cơ chế tự nhiên giúp chống nứt trái sầu riêng.

Khi cây sầu riêng “khát” Canxi: Hậu quả khó lường

Canxi là một nguyên tố kém linh động, nghĩa là nó khó di chuyển bên trong cây. Khi thiếu hụt, những bộ phận non, phát triển nhanh như trái sẽ là nơi chịu ảnh hưởng đầu tiên và nặng nề nhất.

• Vỏ trái mỏng, gai không nở: Thiếu Canxi làm vỏ trái mỏng manh, yếu ớt. Bà con có thể quan sát thấy gai trên trái nhọn hoắt và sít lại với nhau, thay vì nở to và tròn đều.
• Nguy cơ nứt trái và thối đít cao: Khi vỏ trái yếu, nó không thể chống chọi lại áp lực từ bên trong hoặc những cú sốc nước đột ngột (sau cơn mưa lớn), dẫn đến sầu riêng bị nứt trái. Đồng thời, cấu trúc tế bào ở vùng đáy trái (nơi xa nhất) yếu nhất sẽ dễ bị hoại tử, gây ra hiện tượng sầu riêng bị thối đít trái.

Giải mã vai trò của Bo (B): “Người vận chuyển” và “Nhạc trưởng” của các quá trình sinh hóa

Nếu Canxi là “vật liệu xây dựng” thì Bo chính là “kỹ sư” và “người điều phối” không thể thiếu trong quá trình hình thành và phát triển của trái. Vai trò của Bo cực kỳ đa dạng và quan trọng.

Bo – “Chìa khóa” của sự thụ phấn và phân chia tế bào

Đây là vai trò quan trọng bậc nhất của Bo. Bo ảnh hưởng trực tiếp đến sức sống của hạt phấn và sự nảy mầm của ống phấn. Đủ Bo, hạt phấn sẽ khỏe mạnh, ống phấn sẽ vươn dài nhanh chóng để tiếp cận noãn, giúp quá trình thụ tinh diễn ra thành công.

Khi thụ phấn đầy đủ, các hộc của trái sầu riêng sẽ phát triển đồng đều, giúp trái tròn đẹp, không bị méo mó, lép hộc. Đây chính là tiền đề quan trọng nhất để khắc phục sầu riêng méo trái ngay từ giai đoạn đầu. Ngoài ra, Bo còn rất cần thiết cho quá trình phân chia tế bào, giúp trái lớn nhanh và đồng đều.

Mối liên kết “sống còn”: Bo giúp cây hấp thụ và vận chuyển Canxi

Đây là một kiến thức chuyên sâu mà mọi nhà nông cần nắm vững. Như đã đề cập, Canxi rất khó di chuyển trong cây. Bo chính là nhân tố thiết yếu giúp cây hấp thụ và vận chuyển Canxi từ hệ thống rễ, qua thân cành và đi đến các bộ phận có nhu cầu Canxi cao nhất như lá non, hoa và đặc biệt là trái non.

Thực tế canh tác: Nhiều nhà vườn đã bón rất nhiều vôi hoặc các loại phân chứa Canxi qua gốc nhưng tình trạng nứt trái, thối trái vẫn không thuyên giảm. Một trong những nguyên nhân chính là do cây thiếu Bo, khiến lượng Canxi được bón vào không thể vận chuyển đến trái một cách hiệu quả. Bón Canxi mà không có Bo chẳng khác nào “có gạch mà không có người vận chuyển”.