Ngành chè Việt Nam, với những đồi chè xanh mướt trải dài từ Thái Nguyên, Phú Thọ đến cao nguyên Lâm Đồng, không chỉ là niềm tự hào mà còn là nguồn sống của hàng triệu hộ nông dân. Tuy nhiên, đằng sau vẻ đẹp yên bình đó luôn tiềm ẩn những mối đe dọa, và một trong những “kẻ thù” nguy hiểm nhất chính là bọ xít muỗi hại chè. Sự tấn công âm thầm nhưng tàn khốc của chúng có thể biến một nương chè đầy hứa hẹn thành xơ xác chỉ trong thời gian ngắn, gây thiệt hại nặng nề về năng suất và chất lượng.
Với sứ mệnh đồng hành cùng nhà nông Việt, các chuyên gia tại ECOMCO đã dành nhiều năm nghiên cứu và tổng hợp những kiến thức sâu sắc nhất về loài dịch hại này. Trong bài viết chuyên sâu dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện, từ cách nhận biết chính xác, hiểu rõ tác hại, đến các giải pháp phòng trừ hiệu quả nhất, giúp bà con bảo vệ vững chắc thành quả lao động của mình.
1. Bọ Xít Muỗi Hại Chè là gì? “Kẻ Hủy Diệt Thầm Lặng” Của Nương Chè
Đối với nhiều nhà nông, bọ xít muỗi không phải là cái tên xa lạ, nhưng để hiểu rõ về chúng lại là một câu chuyện khác. Việc nắm vững thông tin về “kẻ địch” chính là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong cuộc chiến bảo vệ nương chè.
1.1. Danh pháp khoa học và phân loại
Bọ xít muỗi hại chè có tên khoa học là Helopeltis theivora, thuộc họ Bọ xít lưới (Miridae), bộ Cánh nửa (Hemiptera). Cái tên “bọ xít muỗi” xuất phát từ chính hình dáng đặc trưng của chúng ở giai đoạn trưởng thành: có kích thước và hình dáng mảnh mai tương tự loài muỗi nhưng lại mang đầy đủ đặc điểm gây hại của loài bọ xít.
Sự nhầm lẫn về hình dáng đôi khi khiến bà con chủ quan, không nhận ra mức độ nguy hiểm của chúng cho đến khi nương chè đã chịu thiệt hại nặng. Vì vậy, việc nhận diện chính xác chúng qua các đặc điểm hình thái là vô cùng cần thiết.
1.2. Đặc điểm hình thái nhận biết chính xác
Qua nhiều năm kinh nghiệm thực tế, chúng tôi tại ECOMCO nhấn mạnh rằng việc quan sát kỹ lưỡng các giai đoạn phát triển của bọ xít muỗi sẽ giúp bà con đưa ra quyết định can thiệp kịp thời. Mỗi giai đoạn đều có những đặc điểm nhận dạng riêng biệt:
- Trứng: Trứng có hình dạng cong như quả chuối, màu trắng sữa, kích thước rất nhỏ. Đặc điểm dễ thấy nhất là trên đầu trứng có 2 sợi lông dài, đây chính là ống thở của trứng. Bọ xít muỗi thường đẻ trứng vào bên trong mô của các bộ phận non như cuống lá, gân lá non hoặc cành non, khiến chúng rất khó bị phát hiện bằng mắt thường.
- Bọ xít non (Ấu trùng): Giai đoạn này kéo dài và trải qua 5 tuổi, là giai đoạn gây hại mạnh.
- Tuổi 1-2: Ấu trùng mới nở có màu vàng nhạt, cơ thể trong suốt, di chuyển rất nhanh nhẹn.
- Tuổi 3-5: Cơ thể chuyển dần sang màu xanh lá cây hoặc đỏ cam, chân và râu dài. Dù chưa có cánh hoàn chỉnh, chúng di chuyển cực kỳ linh hoạt khi bị kinh động.
- Bọ xít trưởng thành: Đây là giai đoạn dễ nhận biết nhất.
- Hình dáng: Cơ thể mảnh, dài khoảng 6-8mm, trông giống một con muỗi lớn.
- Màu sắc: Màu sắc đa dạng từ nâu đen, xanh lá cây đến cam đỏ, tùy thuộc vào điều kiện môi trường.
- Đặc điểm nhận dạng quan trọng: Trên lưng, ngay phần ngực có một cái kim cong đặc trưng, gọi là “chùy kim”. Râu đầu rất dài, dài hơn cả cơ thể, có một đốt phình to ở gần đầu râu.
Lưu ý từ chuyên gia: Thời điểm tốt nhất để phát hiện bọ xít muỗi là vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi chúng hoạt động mạnh nhất. Hãy vạch lá chè và quan sát kỹ các búp non, đây là nơi chúng ưa thích ẩn nấp và gây hại.
1.3. Vòng đời và tập tính sinh học
Hiểu được vòng đời của bọ xít muỗi hại chè là chìa khóa để cắt đứt chu kỳ sinh sản và ngăn chặn dịch bùng phát. Vòng đời của chúng trung bình kéo dài từ 25-35 ngày, nhưng có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ và ẩm độ.
Cả bọ xít non và bọ xít trưởng thành đều ưa thích sống ở những nơi râm mát, ẩm độ cao. Chúng hoạt động mạnh nhất vào những ngày trời âm u, sau cơn mưa, hoặc vào buổi sáng sớm và chiều tà. Chúng dùng vòi chích hút dịch dinh dưỡng từ các búp chè, lá non và cành non, gây ra những thiệt hại trực tiếp và nghiêm trọng.
2. Tác Hại Của Bọ Xít Muỗi: Khi Năng Suất Và Chất Lượng Chè Bị Đe Dọa Nghiêm Trọng
Tác hại của bọ xít muỗi không chỉ dừng lại ở những vết chích trên lá mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến sinh trưởng của cây, làm suy giảm năng suất và hạ thấp phẩm cấp của chè thành phẩm. Đây là một đòn giáng mạnh vào kinh tế của người trồng chè.
2.1. Cơ chế gây hại
Khi tấn công, bọ xít muỗi dùng chiếc vòi sắc nhọn của mình chọc sâu vào các mô non của cây chè để hút dịch. Trong quá trình đó, chúng bơm vào vết chích một loại nước bọt chứa độc tố.
Chính độc tố này là nguyên nhân chính gây ra các triệu chứng hoại tử. Nó phá hủy các tế bào diệp lục, làm gián đoạn quá trình vận chuyển nước và dinh dưỡng, khiến cho các bộ phận bị hại dần dần khô héo và chết đi.
2.2. Dấu hiệu nhận biết trên cây chè
Việc phát hiện sớm các dấu hiệu tấn công là yếu tố quyết định để giảm thiểu thiệt hại. Bà con cần thường xuyên thăm vườn và chú ý đến các biểu hiện sau:
- Giai đoạn sớm: Vết chích ban đầu chỉ là những chấm nhỏ li ti, có màu xanh đậm hơn bình thường, trông như bị úng nước hoặc giọt dầu. Sau vài giờ, các vết này chuyển sang màu nâu hoặc đen.
- Giai đoạn nặng: Các vết chích lan rộng và liên kết với nhau tạo thành những mảng lớn màu nâu đen bất định. Búp chè và lá non bị tấn công sẽ bị biến dạng, xoăn tít, còi cọc và cuối cùng là khô cháy. Hiện tượng này được bà con gọi là “búp chè khô” hay “tôm chè cháy“.
- Hậu quả lâu dài: Nếu mật độ bọ xít cao, toàn bộ các đợt búp non có thể bị phá hủy hoàn toàn. Cây chè trở nên trơ trụi, mất khả năng quang hợp và cho ra lứa búp mới, suy kiệt dần.
2.3. Thiệt hại về kinh tế
Những tác động trên trực tiếp gây ra thiệt hại kinh tế nặng nề, có thể được lượng hóa qua các khía cạnh sau:
- Giảm năng suất: Đây là thiệt hại rõ ràng nhất. Khi búp chè bị phá hủy, sản lượng thu hoạch có thể sụt giảm từ 30-40%, thậm chí lên đến 70-80% nếu dịch bùng phát mạnh mà không có biện pháp can thiệp kịp thời.
- Giảm chất lượng: Búp chè bị hại khi chế biến sẽ cho ra sản phẩm có ngoại hình xấu, nhiều vụn nát. Quan trọng hơn, hương vị của chè bị biến đổi, trở nên đắng chát, mất đi hương thơm tự nhiên đặc trưng, từ đó làm giảm giá trị thương mại, khó tiêu thụ.
- Tăng chi phí sản xuất: Bà con phải tốn thêm chi phí đáng kể cho việc mua thuốc bảo vệ thực vật và nhân công phun trừ, làm giảm lợi nhuận cuối cùng.
3. Các Yếu Tố Thuận Lợi Cho Bọ Xít Muỗi Bùng Phát Dịch
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Việc nhận biết các điều kiện lý tưởng cho bọ xít muỗi phát triển sẽ giúp bà con chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa, hạn chế nguy cơ bùng phát dịch trên diện rộng.
3.1. Điều kiện thời tiết, khí hậu
Thời tiết là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến sự sinh sôi của bọ xít muỗi. Chúng phát triển mạnh nhất trong điều kiện ẩm độ cao (trên 85%) và nhiệt độ ôn hòa (20-28°C).
Tại các vùng trồng chè phía Bắc, bọ xít muỗi thường gây hại nặng vào mùa xuân và mùa thu, là những thời điểm có mưa phùn, ẩm độ không khí cao. Ở Tây Nguyên, chúng có thể gây hại quanh năm nhưng cao điểm là vào mùa mưa. Những nương chè nằm ở thung lũng, khuất gió, thiếu ánh sáng thường có mật độ bọ xít cao hơn.
3.2. Đặc điểm canh tác
Phương pháp canh tác của con người có thể vô tình tạo ra một “mái nhà” lý tưởng cho bọ xít muỗi. Một số thói quen canh tác cần được xem xét lại:
- Nương chè rậm rạp: Việc không cắt tỉa, tạo tán định kỳ khiến cho vườn chè trở nên um tùm, rậm rạp. Đây là nơi trú ẩn và sinh sản hoàn hảo cho bọ xít muỗi, giúp chúng tránh được thiên địch và điều kiện thời tiết bất lợi.
- Bón phân không cân đối: Lạm dụng phân đạm (N) sẽ kích thích cây chè ra đọt non liên tục và yếu ớt. Đây chính là nguồn thức ăn hấp dẫn và dồi dào cho bọ xít muỗi. Bà con cần có một quy trình bón phân cân đối cho cây chè để cây phát triển khỏe mạnh và cứng cáp hơn.
- Vệ sinh đồng ruộng kém: Cỏ dại và các tàn dư thực vật không được dọn dẹp sạch sẽ quanh gốc chè và bờ lô sẽ tạo nơi ẩn nấp cho bọ xít qua mùa đông hoặc khi không có đọt non.
3.3. Cây ký chủ phụ
Ngoài cây chè, bọ xít muỗi còn có thể sinh sống và gây hại trên nhiều loại cây trồng và cây dại khác. Các cây ký chủ phụ phổ biến bao gồm cây ca cao, điều, mãng cầu, ổi, và các loại cây dại thuộc họ cúc, họ đậu.
Sự hiện diện của các cây ký chủ này xung quanh nương chè chính là nguồn lây lan, dự trữ mầm mống dịch hại. Khi trên chè không có đọt non, chúng sẽ di chuyển sang các cây này để sinh sống và quay trở lại tấn công khi chè ra lứa búp mới.
4. Biện Pháp Quản Lý Tổng Hợp Bọ Xít Muỗi Hại Chè Hiệu Quả và Bền Vững
Trước sự tấn công của bọ xít muỗi, việc chỉ dựa vào một giải pháp duy nhất thường không mang lại hiệu quả lâu dài. Thay vào đó, các chuyên gia của ECOMCO luôn khuyến khích bà con áp dụng phương pháp Quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) – một cách tiếp cận thông minh, kết hợp nhiều biện pháp để kiểm soát dịch hại một cách hiệu quả, an toàn cho môi trường và kinh tế.
4.1. Biện pháp canh tác – Kỹ thuật (Nền tảng phòng ngừa)
Nền tảng của IPM chính là tạo ra một môi trường không thuận lợi cho sâu bệnh phát triển ngay từ đầu. Bằng cách điều chỉnh kỹ thuật canh tác, bà con có thể chủ động “phòng bệnh hơn chữa bệnh”.
- Tạo tán, tỉa cành: Hãy thực hiện việc tỉa cành, tạo tán định kỳ sau mỗi lứa thu hoạch. Việc này giúp nương chè thông thoáng, giảm độ ẩm, tăng cường ánh sáng mặt trời chiếu vào, từ đó phá vỡ môi trường sống ưa thích của bọ xít muỗi.
- Quản lý cỏ dại: Giữ cho vườn chè luôn sạch sẽ, phát quang bờ bụi và làm sạch cỏ dại quanh gốc. Điều này không chỉ loại bỏ nơi trú ngụ của bọ xít mà còn cắt đứt nguồn ký chủ phụ của chúng.
- Bón phân cân đối: Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng. Bà con nên tránh bón thừa đạm, thay vào đó hãy tăng cường phân lân và kali để giúp cành lá chè cứng cáp, giảm sự hấp dẫn đối với bọ xít. Tham khảo quy trình bón phân hữu cơ cho chè để canh tác bền vững hơn.
- Tưới nước hợp lý: Duy trì chế độ tưới tiêu khoa học, tránh để vườn chè bị úng nước hoặc có độ ẩm quá cao trong thời gian dài, đặc biệt là vào mùa bọ xít phát triển mạnh.
4.2. Biện pháp sinh học – Xu Hướng Tương Lai
Sử dụng biện pháp sinh học là một hướng đi bền vững, giúp bảo vệ hệ sinh thái vườn chè và tạo ra sản phẩm chè an toàn. Phương pháp này dựa vào việc lợi dụng các yếu tố tự nhiên để kiểm soát sâu hại.
- Bảo vệ và phát triển thiên địch: Trong tự nhiên, bọ xít muỗi có rất nhiều kẻ thù như các loài ong ký sinh, kiến, nhện lớn bắt mồi. Việc hạn chế sử dụng thuốc hóa học phổ rộng, độc tính cao sẽ giúp bảo vệ các loài sinh vật có ích này. Bà con cũng có thể trồng các loại cây dẫn dụ (hoa xuyến chi, cúc dại) ven bờ lô để thu hút thiên địch đến trú ngụ.
- Sử dụng chế phẩm sinh học: Các loại nấm ký sinh như Nấm trắng (Beauveria bassiana) và Nấm xanh (Metarhizium anisopliae) là những “sát thủ” tự nhiên của bọ xít muỗi. Khi phun lên cây, các bào tử nấm sẽ bám vào cơ thể bọ xít, nảy mầm và hút chất dinh dưỡng, khiến chúng chết sau vài ngày. Đây là giải pháp an toàn và không gây kháng thuốc.
4.3. Biện pháp vật lý, thủ công
Khi mật độ bọ xít còn thấp, các biện pháp thủ công có thể mang lại hiệu quả bất ngờ và giảm bớt sự phụ thuộc vào hóa chất.
Bà con có thể dùng vợt lưới để bắt bọ xít trưởng thành vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát, là lúc chúng hoạt động kém linh hoạt nhất. Ngoài ra, việc sử dụng các loại bẫy dính màu vàng treo trên nương chè cũng giúp theo dõi mật độ và tiêu diệt một phần bọ xít trưởng thành.
5. Biện Pháp Hóa Học: “Con Dao Hai Lưỡi” Cần Sử Dụng Thông Minh
ECOMCO hiểu rằng, khi dịch hại bùng phát mạnh, việc sử dụng thuốc hóa học đôi khi là biện pháp không thể tránh khỏi để cứu vãn năng suất. Tuy nhiên, chúng tôi luôn nhấn mạnh rằng đây phải là giải pháp cuối cùng và cần được áp dụng một cách cực kỳ thông minh và có trách nhiệm.
5.1. Khi nào cần phun thuốc hóa học?
Chỉ sử dụng thuốc đặc trị bọ xít muỗi khi mật độ của chúng vượt qua ngưỡng kinh tế cho phép, tức là khi thiệt hại do chúng gây ra lớn hơn chi phí để phòng trừ. Bà con cần thường xuyên kiểm tra vườn, khi thấy tỷ lệ búp bị hại khoảng 5-10% thì có thể cân nhắc phun thuốc.
5.2. Nguyên tắc “4 Đúng” trong phun thuốc
Để tối đa hóa hiệu quả và giảm thiểu rủi ro, việc tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc “4 Đúng” là bắt buộc:
- Đúng thuốc: Lựa chọn các loại thuốc có hoạt chất đã được chứng minh hiệu quả với bọ xít muỗi và nằm trong danh mục được phép sử dụng trên cây chè. Một số hoạt chất hiệu quả bao gồm: Imidacloprid, Thiamethoxam, Dinotefuran, Buprofezin, Spirotetramat.
- Đúng lúc: Phun thuốc vào thời điểm bọ xít non đang nở rộ, vì đây là giai đoạn chúng yếu nhất và dễ bị tiêu diệt nhất. Thời gian phun tốt nhất là vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi trời lặng gió.
- Đúng nồng độ, liều lượng: Luôn tuân thủ theo hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Việc phun quá liều không làm tăng hiệu quả mà còn gây lãng phí, ô nhiễm môi trường và dễ làm cây chè bị sốc thuốc.
- Đúng cách: Phun kỹ, đều, đảm bảo thuốc tiếp xúc được với cả mặt trên và mặt dưới của lá, đặc biệt là các búp và lá non. Sử dụng các loại béc phun sương mịn để thuốc bám dính tốt hơn.
5.3. Các nhóm hoạt chất và cơ chế tác động
Hiểu về các nhóm thuốc giúp bà con luân phiên sử dụng, tránh tình trạng bọ xít muỗi kháng thuốc, một vấn đề ngày càng trở nên nghiêm trọng.
Ví dụ về các nhóm thuốc:
- Nhóm Neonicotinoid (VD: Imidacloprid, Thiamethoxam): Có tác động lưu dẫn, nội hấp, ảnh hưởng đến hệ thần kinh của côn trùng.
- Nhóm điều hòa sinh trưởng (VD: Buprofezin): Ngăn cản quá trình lột xác của côn trùng non.
- Nhóm Ketoenol (VD: Spirotetramat): Lưu dẫn hai chiều, tác động đến quá trình tổng hợp chất béo của côn trùng.
Việc luân phiên các loại thuốc có cơ chế tác động khác nhau sẽ làm chậm quá trình hình thành tính kháng của sâu hại. Tìm hiểu thêm về cách quản lý tính kháng thuốc của sâu hại là một bước đi cần thiết cho canh tác hiện đại.
5.4. Lưu ý quan trọng về an toàn và thời gian cách ly
An toàn là trên hết. Bà con phải trang bị đầy đủ đồ bảo hộ lao động (quần áo, mũ, kính, khẩu trang, găng tay) khi pha và phun thuốc. Quan trọng nhất là phải tuân thủ nghiêm ngặt thời gian cách ly (PHI) được ghi trên nhãn thuốc. Đây là khoảng thời gian tối thiểu từ lần phun cuối cùng đến khi thu hoạch để đảm bảo dư lượng thuốc trong chè đã phân hủy đến mức an toàn cho người tiêu dùng.
6. ECOMCO Đồng Hành Cùng Nhà Nông: Giải Pháp Toàn Diện và Sản Phẩm Tối Ưu
Tại ECOMCO, chúng tôi không chỉ cung cấp sản phẩm, chúng tôi mang đến giải pháp. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng bà con trong suốt quá trình canh tác để tạo ra những vụ chè bội thu và an toàn.
6.1. Quy trình phòng trừ bọ xít muỗi chuẩn từ ECOMCO
Dựa trên kinh nghiệm thực tiễn, chúng tôi đề xuất một quy trình phòng trừ tích hợp như sau:
- Đầu mùa mưa: Tập trung vào các biện pháp canh tác, cắt tỉa cành, làm cỏ, bón phân cân đối.
- Giữa mùa mưa (cao điểm): Tăng cường thăm vườn, nếu mật độ thấp thì ưu tiên các biện pháp sinh học, thủ công. Khi mật độ vượt ngưỡng, sử dụng thuốc hóa học theo nguyên tắc “4 Đúng” và luân phiên hoạt chất.
- Cuối mùa mưa: Dọn dẹp tàn dư cây trồng, tiếp tục duy trì vườn thông thoáng để hạn chế nguồn sâu bệnh cho vụ sau.
6.2. Giới thiệu các sản phẩm đặc trị hiệu quả
ECOMCO tự hào cung cấp các dòng sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật và phân bón chất lượng cao, được nghiên cứu chuyên biệt cho cây chè. Các sản phẩm của chúng tôi không chỉ có hiệu quả cao trong việc phòng trừ bọ xít muỗi hại chè mà còn an toàn cho cây trồng và thân thiện với môi trường khi được sử dụng đúng cách. Hãy liên hệ với đại lý gần nhất hoặc truy cập website của chúng tôi để biết thêm chi tiết.
6.3. Hỏi & Đáp cùng chuyên gia ECOMCO
Chúng tôi đã tổng hợp một số câu hỏi thường gặp nhất từ bà con nông dân về vấn đề này:
Câu 1: Phun thuốc trị bọ xít muỗi xong gặp mưa có cần phun lại không?
Trả lời: Điều này phụ thuộc vào thời gian từ lúc phun đến khi trời mưa và loại thuốc bạn sử dụng. Nếu mưa ngay sau khi phun 1-2 giờ, khả năng cao là thuốc đã bị rửa trôi và cần phun lại. Tuy nhiên, với các loại thuốc có tính lưu dẫn mạnh hoặc có chất bám dính tốt, hiệu quả có thể vẫn được đảm bảo nếu thuốc đã kịp khô (thường sau 3-4 giờ). Tốt nhất là theo dõi thời tiết trước khi phun để tránh lãng phí.
Câu 2: Làm sao để phân biệt tác hại của bọ xít muỗi và bệnh thán thư trên chè?
Trả lời: Đây là một câu hỏi rất hay. Vết hại của bọ xít muỗi thường có hình dạng bất định, không có viền rõ ràng và thường xuất hiện trên các bộ phận non nhất như tôm chè, lá non. Trong khi đó, bệnh thán thư thường tạo ra các đốm bệnh có hình tròn hoặc gần tròn, có viền nâu đậm và tâm màu xám trắng, thường có các chấm đen nhỏ li ti (quả thể nấm) ở giữa.
Câu 3: Có thể kết hợp thuốc sinh học (nấm xanh, nấm trắng) với thuốc hóa học không?
Trả lời: Không nên pha chung thuốc sinh học gốc nấm với các loại thuốc hóa học có hoạt tính diệt nấm (fungicide). Việc này sẽ làm hỏng các bào tử nấm và làm mất tác dụng của thuốc sinh học. Nếu muốn sử dụng kết hợp, bà con nên phun xen kẽ, cách nhau ít nhất 5-7 ngày.
7. Kết Luận
Bọ xít muỗi hại chè thực sự là một đối thủ đáng gờm, có khả năng gây ra những thiệt hại to lớn về kinh tế. Tuy nhiên, bằng việc trang bị đầy đủ kiến thức, áp dụng các biện pháp quản lý tổng hợp một cách thông minh và chủ động, bà con hoàn toàn có thể kiểm soát được loài dịch hại này.
Cuộc chiến bảo vệ nương chè đòi hỏi sự kiên trì và phương pháp đúng đắn. ECOMCO cam kết sẽ luôn là người bạn đồng hành đáng tin cậy, cung cấp những giải pháp tiên tiến và hiệu quả nhất. Đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để nhận được sự tư vấn chuyên sâu, cùng nhau xây dựng một nền nông nghiệp Việt Nam thịnh vượng và bền vững.
ECOM – NÔNG NGHIỆP TRI THỨC VƯƠN TẦM THẾ GIỚI
✅ Sản phẩm sinh học 100% an toàn
✅ Tư vấn kỹ thuật miễn phí
✅ Hỗ trợ 24/7 trong quá trình sử dụng
📞 Liên hệ ngay: 0336 001 586
🌐 Website: www.ecomco.vn
📍 Địa chỉ: Viện Di Truyền Nông Nghiệp – Hà Nội – Việt Nam
Youtube : Ecom TV
Fanpage: facebook.com/PhanthuocsinhhocEcom